Gecenin bu derunî boyutu, Resul-i Ekrem’in (a.s.m.) hayatında kendini açıkça hissettirir. Ona gelen ilk namaz emri, ‘gece namazı’na dairdir. Rabbi, gecenin bir kısmını—yarısı, üçte biri veya üçte ikisi—namaz ve Kur’ân’la geçirmesini emretmiştir. Nitekim, Resul-i Ekrem’in (a.s.m.) gece ibadetlerine hususan geceleri yaşadığı enfüsî ve âfâkî tefekküre dair birçok sahih rivayet mevcuttur. Kur’ân, gece saatlerinde olan işler kalbe daha iyi oturur ve gece sözleri daha düzgün ve sağlam olur, diye buyurur (bkz. Müzzemmil, 73: 6). Esasen, gecenin kendisi de başlıbaşına bir âyettir; zaten Kur’ân insanı ‘gece âyetleri’ni de tefekküre çağırmaktadır.

Gecenin bu derunî boyutunu ele veren belki en önemli vâkıalardan biri, ancak Resul-i Ekrem’e (a.s.m.) müyesser olan Mi’rac’ın bir gece vakti vuku bulmasıdır. Bu eşsiz yolculuk, bizatihî âyetin ifadesiyle, bir ‘gece yürüyüşü’yle başlamıştır. Necm sûresinde anlatıldığı üzere Sidretü’l-Münteha’ya, Kâb-ı Kavseyn’e uzanan bu yolculuğun başlangıcını, İsra sûresi, ‘Mescid-i Haram’dan Mescid-i Aksâ’ya bir gece yürüyüşü’ olarak zikretmektedir.

Gecenin böyle muazzam bir ‘âyet’ oluşuna mukabil, bizler, geceyi yaşamıyoruz. Zira, geceler artık bir ‘yalancı gündüz’e dönüşmüş bulunuyor. Şehir ışıklarının uzaya yayılan huzmeleri, ne yıldız kaymalarını görmeye elveriyor, ne de, bilhassa yaz ayları, Samanyolunun o hayranlık uyandıran ihtişamını seyretmeye. Şu çağın özellikle şehirli insanının hissesine düşen gece âyetleri, hepsi hepsi, birkaç parlak yıldızın zar-zor seçilen ışıkları...

Bundan da ötesi, uykunun en kalın tabakasını Aydınlanma diye adlandıran bir çağın insanlarıyız. Bizler, gerçekte aydınlık yolculukların bineği olan bir gecede değil; tam anlamıyla karanlık bir gecede yaşıyoruz.

Vahiy nurunun olmadığı veya alabildiğine perdelendiği bir ortamda, insan, her yönüyle muhteşem, ama herşeyin yokoluşa sürüklendiği acaip bir âlemde hisseder kendisini. Bu kadar harika şeylerin bu kadar çabucak yokluğa gitmesi, keza kendisinin kısa bir hayatın peşisıra ölüme sürüklenmesi, insana garip gelir. Bütün bu güzelliklerin anlamını, yanısıra bu ölümlerin ve yokoluşların anlamını sorar. Ama sadece sorar.

Bu tabiat ve felsefe gecesinden bir çıkış yolu bulabilmek için ise, ucu sabaha çıkan bir yürüyüş gerekmektedir.

Gece Yürüyüşü, adını Resul-i Ekrem’in mi’racının başlangıç kısmından almakla birlikte, esasen böyle bir ‘gece yürüyüşü’nün notlarını taşıyor. Ubudiyet mi’racına giden bir yola başlayabilmemiz için, önümüzde duran bazı engelleri aşmaya çağırıyor.

Elbette, önümüzdeki engeller, yalnızca bu kitapta anlatılanlar ile sınırlı değil. Modern çağın sahte kutsallarından bir kısmı, meselâ kalkınma, çağdaşlık, bilim, teknoloji, cinsellik gibi konular bu kitapta irdelenmiyor. Öte yandan, bu kitapta belki yalnızca ‘değinilmiş’ yahut ‘dikkat çekilmiş’ konuların her biri, esasen çok ciddi, çok derin tahliller gerektiriyor. Rabbimizden bize veya başkalarına bu tahlilleri yapabilme azmi, gayreti ve zamanı bahşetmesini diliyor; ve bu kitabın ‘değinmeler’ düzeyinde kaldığını biliyoruz.

Zira, bu kitapta yer alan yazılar, aslen, gazete veya dergi yazıları olarak kaleme alındı. Her biri zihnimizde saklı duran bir bütünün parçaları olmakla birlikte, her birini etraflıca çalışmaya doğrusu ne zaman vardı, ne de mecalimiz. Gönül isterdi ki, meselâ şu zamanın insanları, bu arada maalesef ehl-i din için en temelli ‘düğüm noktası’ olduğu kanaatini taşıdığımız aile üzerine başlıbaşına bir çalışma yapmış olalım. Hatta, ‘Kur’an Ailesi,’ ‘Peygamber Ailesi,’ ‘Sahabi Ailesi’ gibi çalışmalar yapalım. Ama tehlikeli bir gece yürüyüşü yaptığımızı biliyor; bunların umumuna el atıncaya kadar, farkına varılmayan bazı çukurlara düşme ihtimalinin endişesini taşıyorduk. O yüzden, Rabbimizin verdiği ömür ve imkân nisbetinde bu konuların daha derinlikli biçimde tahlilini yapma arzusu taşımakla birlikte, şimdilik bazı ‘ön-çalışma’ notlarıyla yetinmeye razı olduk.

Her kitap için geçerli olan bir gerçek, bu kitap için de geçerlidir. Kitapta yer alan kusurlar bize ait olmakla birlikte, bu kitabın yayınlanması, onun güzellikler de barındırdığı ümidine dayanmaktadır. Maamafih, bu güzellikleri sahiplenmenin ne denli büyük bir çirkinlik olduğunu biliyoruz. Bir başka deyişle, bu kitapta hakikat namına her ne varsa, O’ndandır. Bu bakımdan, bizi böylesi imanî güzelliklerle tanıştıran Rabbimize hamd, ve O’nun sevgili elçisine salât ve selâm borcumuz bulunmaktadır.

Bu kitap, Rabbimizin bizleri kardeş kıldığı bir dizi gönül dostunun zihin ve kalb mesaisini de içeriyor. Hepsine teşekkür ediyorum. Maamafih, en azından bu gönül dostları kadar teşekküre hakkı olanlar da bulunuyor. Yalnızca bir ‘et parçası’ olduğum günlerden bugüne, hayatlarının en güzel yıllarını benim için feda etme feragatını gösteren anneme ve babama, üzerimde emeği olan başka herkese ve de bu kitabın fikrî yükünü benimle paylaşan eşime de teşekkürler ediyorum.

Beni böyle bir ünsiyet hâlesi içinde yaşatan Rahîm-i Kerîm’e bir kez daha hamd; ve O’nun, gece yürüyüşlerimizi imanî fecirlerle noktalamayı bize nasip etmesi yönünde son bir dua ile...

METİN KARABAŞOĞLU
İstanbul, 1997